پرســش و پاســـخ
درزمینه سرمایه گذاری خارجی درجمهوری اسلامی ایران 
 

 
 
پیشگفتــــــار :
 
           مجموعه پرسش و پاسخ حاضر حاوی سئوالاتی است که عموما توسط علاقمنـدان به سرمایه گذاری درجمهوری اسلامی ایران مطرح می شود. امید است پاسخ های ارائه شده این امکان را فراهم سازد تا اینگونه علاقمندان ضمن آگاهی یافتن از سیاست سرمایه گذاری خارجی درجمهوری اسلامی ایران، اطلاعات جامعی پیرامون چارچوب قانونی پذیرش سرمایه گذاریها همینطور چگونگی طی مراحل اخذ مجوز مربوطه بدست آورند. اگرچه ممکن است برخی از سئوالات لزوما ارتباط مستقیمی با مقوله سرمایه گذاری خارجی نداشته باشد، لیکن از آنجائیکه تهیه مجموعه ای جامع مد نظر بوده است سعی گردید تا کلیه سئوالات محتمل در یکجا گردآوری شود. بدیهی است که سرمایه گذاران ممکن است به اطلاعات دقیق تری در باب هرموضوع نیاز داشته باشند که دراین صورت علاوه بر مراجعه به سایر انتشارات این سازمان بویژه راهنمای سرمایه گذاری خارجی در ایران، می توانند بطور مستقیم با این  سازمان مکاتبـه و یا ملاقات حضوری داشته باشند. به جهت تسهیل در یافتن پاسخها به خوانندگان مجموعه توصیه می شود ابتدا به فهرست موضوعی مراجعه و پاسخ سئوالات خود را در بخش مربوطه جستجو کنند. 
 
 
سازمان سرمایه گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران /   دفتر سرمایه گذاری خارجی

 فصل اول
 اطلاعـات عمـومـی
 
 
1.آیا سرمایه گذاری خارجی در ایران مجاز است؟
 
          سرمایه گذاری خارجی درجمهـــــوری اسلامی ایران براساس مقررات جاری کشور مجاز میباشد. هر سرمایه گذارخارجی میتواند بمنظور عمران و آبادی و انجام فعالیتهای تولیدی در هرزمینه ای - اعم از صنعتی، معدنی، کشاورزی و خدماتــی - مبادرت به سرمایه گذاری نماید. از نظر دولت جمهوری اسلامی ایران فقط سرمایه گذاریهاییمشمول مـزایا و حمایتهای قانون تشویق و حمایت سرمایـه گذاری خارجی قرار می گیرند که مجوز مربوطه را براساس این قانون دریافت نموده باشند.
 
2.هدف از پذیرش سرمایه گذاری خارجی چیست؟
 
          هدف از پذیرش سرمایه گذاری خارجی در کشور کمک به رشد و توسعه اقتصادی، افزایش فرصتهای شغلی، اخذ و توسعه فن آوری و مــهــارتــهای مدیریتی همینطور ارتقاء کیفیت تولیدات و افزایش توان صادراتی کشور می باشد.
 
3. سرمایه گذاری خارجی در چه قالب حقوقی و قراردادی قابل پذیرش است؟
 
         سرمایه گذاری خارجی در چارچوب کلیه روشهای مشارکت حقوقی (بصورت سرمایه گذاری مستقیم) و یا ترتیبات قراردادی قابل انجام است. منظور از ترتیبات قراردادی انواع روش های تامین مالی است که در چارچوب روشهای مشارکت مدنی، بیع متقابل و انواع روشهــای ساخت، بهره بـرداری و واگـذاری صورت می پذیرد.
 
4. تعریف سرمایه گذاری خارجی چیست و چه ویژگیهائی دارد؟ 
 
         سرمایه گذاری خارجی عبارت است از بکارگیری سرمایه خارجی در فعالیتهائی که ریسک برگشت سرمایه و منافع آن به عهده سرمایه گذار باشد که براساس قانون سرمایه گذاری خارجی به دو روش کلی به ترتیب زیر طبقه بندی شده است :
 الف . مشارکت حقوقی (سرمایه گذاری مستقیم) : منظورسرمایه گذاری سهمی سرمایه گذار خارجی در یک شرکت ایرانی اعم از جدید یا موجود می باشد. میزان سهم الشرکه یا سهام سرمایه گذار خارجی در چنین شرکت ایرانی تابع محدودیت نیست و سرمایه گذار به نسبت سرمایه و یا سهم خود در شرکت، می تواند در مدیریت و اداره امور آن نقش داشته باشد.
 ب . ترتیبات قراردادی : منظور مجموعه روشهائی است که طی آن استفاده از سرمایه خارجی صرفا تابع توافقات انجام شده مبان طرفین قرارداد می باشد. به عبارت دیگر، حقوق سرمایه گذار خارجی در نتیجه مشارکت مستقیم وی در سرمایه شرکت سرمایه پذیر ایرانی ایجاد نمی شود، بلکه صرفا به توافقات قــراردادی طرفین متکی است . سرمایه گـــذاری خارجی در چارچوب ترتیبات قـراردادی در کلیهبخشها قابل انجام است. بازگشت سرمایه و منافع حاصله در اینگونه سرمایه گذاریها نیز از محل عملکرد اقتصادی طرح مورد سرمایه گذاری، بدون اتکاء به تضمین دولت ،بانکها و شرکتهای دولتی صورت می پذیرد .
 
5.سرمایه گذاری مستقیم خارجی درچه بخشهایی مجاز است؟ 
 
         سرمایه گذاری مستقیم خارجی درکلیه زمینه هایی که فعالیت بخش خصوصی در آن مجاز است، قابل انجام می باشد . 
 
6.سرمایه گذاری خارجی در چارچوب ترتیبات قراردادی درچه بخشهایی مجاز است؟
 
         سرمایه گذاری خارجی در چارچوب ترتیبات قراردادی درکلیه بخشهای اقتصادی کشور مجاز است. خاطر نشان می سازد سرمایه گذاری خارجی دربخشهایی که در اختیار دولت قرار دارد، صرفا درچارچوب ترتیبات قراردادی قابل انجام است.
 
7. چه نوع تشکل حقوقی برای تحقق یک سرمایه گذاری خارجی تجویز میشود؟
 
         طبق قانون تجارت ایران هفت نوع شرکت یا شخصیت حقوقی قابل تأسیس است که از بین آنها شرکت سهامی که در آن سرمایه به سهام تقسیم می شود بعنوان رایج ترین و مقبولترین تشکل حقوقی تجویز میشود.
 
8. آیا داشتن شریک محلی برای سرمایه گذاران خارجی الزامی است؟
 
         خیر، داشتن شریک محلی الزامی نیست اما معمولا سرمایه گذاران خارجی به علت آشنابودن طرف های  ایرانی با شرایط کار، مقررات و ضوابط اداری، راههای استفـاده از امکانات محلی و غیره تمایل به اختیار نمودن شریک محلی دارند. 
 
9.حد مجاز سرمایه گذاری خارجی در ایران چه میزان است ؟
 
         از حیث درصد مشارکت و میزان سرمایه گذاری هیچگونه محدودیتی برای سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد.
 
10. اگر چنین است پس منظور از نسبت های 25% و 35% مذکور در بند"د" ماده 2 قانون سرمایه گذاری خارجی چیست ؟
   
         نسبت های مذکور ارتباطی به درصد مشارکت خارجی در هر مورد سرمایه گذاری ندارد. در حقیقت‌، این نسبتها ناظر به تعیین سهم ارزش کالاها و خدمـات تولیدی طرح سرمایه گذاری خارجی به کـل اقتصاد کشور است که در زمان صدور مجوز سرمایه گذاری خارجی برای هر بخش و زیر بخش (رشته) اقتصادی بطور جداگانه محاسبه و تعیین میگردد.
 
11. آیا سرمایه گذاری خارجی در حوزه های بالادستی نفت و گاز مجاز می باشد؟
 
        در حوزه های بالادستی نفت و گاز سرمایه گذاری خارجی صرفا در چارچوب ترتیبات قراردادی امکانپذیر است اما در حوزه های پائین دستی سرمایه گذاری خارجی مستقیم نیز مجاز می باشد.
 
12.آیا بکارگیری اسامی و نامهای تجاری خارجی درسرمایه گذاریهای خارجی مجاز است؟
 
        استفاده از اسامی و نامهای تجاری خارجی در کشور در چارچوب ضوابط تصویب نامه کمیسیون موضوع اصل 138 قانون اساسی به شماره 205136/38043 ت مورخ 15/12/1386 می باشد.
 
13. آیا سرمایه گذاری خارجی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار مجاز است؟
 
        منعی بـرای سرمایه گذاری خارجی در شرکتهـای پذیرفته شده در بـورس اوراق بهـادار وجود ندارد. اینگونه سرمایه گذاران خارجی می توانند از مزایائی که قانون سرمایه گذاری خارجی فراهم نموده همانند       سرمایه گذاریهای خارج از بورس برخوردار شوند .
 
14.منظور از مناطق ویژه اقتصادی چیست و در کدام منطقه از کشور این مناطق تاسیس شده است؟ 
 
        مناطـق ویژه اقتصادی مناطق محصور گمرکی هستند که ورود کالا، ماشین آلات و تجهیزات به آن مناطق از شمول مقررات صادرات و واردات مستثنی میباشد. هریک از این مناطق ممکن است باهدفهای خاصی تاسیس شده باشند. برخی برای نگهداری کالا به قصد واردات به کشور و یا صادرات به خارج، و برخی نیز علاوه بر نگهداری کالا ممکن است برای انجام امور تولیدی و صنعتی طراحی شده باشند . در حال حاضر 17 منطقه ویژه اقتصادی در کشور وجود دارد.
 
15.آیا تفاوتی بین سرمایه گذاری خارجی در مناطق آزاد تجاری-صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی و سرزمین اصلی وجود دارد؟
 
         سرمایه گذاری خارجی در مناطق آزادمنطقه آزاد شناخته شده اند و در حال حاضر شامل شش منطقه قشم، کیش، چابهار، بندر انزلی، اروند و ارس میباشد.مناطقی که تحت عنوان مناطق ویژه اقتصـادی مناطق آزاد تجاری-صنعتی جمهــوری اسلامی ایران صورت می گیـرند نیز می تواننـد از مزایای قانون مزبور، مشروط به طی تشریفات قانونی اخذ مجوز سرمایه گذاری، برخوردار شوند . از آنها یاد میشود جزئی از سرزمین اصلی میباشند و به همین لحاظ سرمایه گذاری در این مناطق نیز به مثابه      سرمایه گذاری در سرزمین اصلی تلقی میگردد. درهرحال باتوجه به دامنه شمول قانون سرمایه گذاری خارجی به قلمرو جمهوری اسلامی ایران، سرمایه گذاریهای خارجی که در تابع مقررات خاص سرمایه گذاری در این مناطق میباشد. منظور از مناطق آزاد، مناطقی است که قانونا بعنوان
 
16.منظور از شرکت ایرانی و شرکت خارجی براساس قوانین ایران چیست؟
 
         شرکت ایرانی شرکتی است که طبق قـانون تجارتنیز شرکتی است که در خارج از ایران تشکیل و به ثبت رسیده باشد. در ایران تشکیل و به ثبت برسد حتــی اگر سهام یا   سهم الشرکه این شرکتها صد درصد به اشخاص حقیقی یا حقوقی خارجی تعلق داشته باشد. شرکت خارجـی
 
17. آیا ایجاد پایگاه قانونی بصورت شعبه و نمایندگی شرکتهای خارجی در ایران امکانپذیر است؟
 
         بلی. هر شرکت خارجی برای توسعه امور تجاری خود و انجام تکالیف قراردادی و فعالیتهای بازاریابی و غیره میتواند با ثبت شعبه و یا نمایندگی شرکت مادر مبادرت به ایجاد یک پایگاه قانونی در ایران نماید. جهت تأسیس شعبه یا نمایندگی مقررات خاصی وجود دارد و متقاضیان باید مستقیماً به اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی مراجعه نمایند.
 
18.آیا تأسیس شعبه و نمایندگی بعنوان سرمایه گذاری خارجی تلقی می شود؟
 
           تأســیس شعبــه و یا نمایندگی، سرمایه گذاری خارجی تلقی نمی گردد. سرمایه گذاری خارجی می تواند از طریق تشکیل یک شرکت ایرانی جدید، مشارکت در یک شرکت ایرانی موجود و یا حصول تفاهمات قراردادی با یک بنگاه سرمایه پذیر ایرانی صورت پذیرد. 
 
19. شهرکهای صنعتی چه ویژگی هایی دارند و چه تسهیلاتی در آنها فراهم است؟
 
        شهرکهای صنعتی شهرک های پیش ساخته ای هستند که توسط شرکت شهرکهای صنعتی ایران وابسته به وزارت صنایع و معادن در قطبهـای صنعتـی سراسـر کشور ایجاد شده و آماده استفـاده برای سرمایه گذاران می باشند. لازم به ذکر است که در برخی از این شهرکها، کارخانه ها و کارگاههـای صنعتی ساخته شده آماده واگذاری است. نکته مهم در این شهرکها، در اختیار بودن خدمات زیربنایی از قبیل آب، برق، گاز و تلفن و دسترسی به شبکه های عمده حمل و نقل کشور می باشد.
 

فصل دوم
قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاری خارجی
 
20. قانون حمایت کننده از سرمایه گذاری خارجی درجمهوری اسلامی ایران کدام است؟
 
         قانون حمایت کننده از سرمایه گذاری خارجی در ایران، "قانون تشویق و حمایت سرمایه گذاریخارجی" مصــوب ســال 1381 شمسـی (2002 میــلادی) مـی باشـد کـه در ایــن مجموعــه از آن بـا عنــوان "قانونسرمایه گذاری خارجی" یاد می شود. دامنه شمول این قانون به سراسر قلمرو جمهوری اسلامی ایران تسری دارد و کلیه سرمایه ‌گذاران‌ خارجی می توانند براساس این قانون درکشور سرمایه گذاری نموده و از مزایای آن برخوردار شوند . 
 
21. نقش مقررات سرمایه گذاری در مناطق آزاد چیست؟
 
         هرچنـد سرمایه گذاری خارجی درمناطق آزاد تجـاری- صنعتی تابع مقررات سرمایه گذاری در آن منـاطق می باشد اما این امکان نیز فراهم است که سرمایه گذاران خارجی براساس قانون سرمایه گذاری خارجی درمناطق آزاد سرمایه گذاری نموده و از پوشش حمایتی قانون یاد شده برخوردار شوند.
   
22.منظور از حمایت در قانون سرمایه گذاری خارجی چیست؟
 
         منظور از حمایت، برخورداری از حقوق و مزایای خاصی است که بموجب قانون سرمایه گذاری خارجی به سرمایه گذار تعلق می گیرد. به عبارت دیگر سرمایه گذاریهایی که از طریق این قانون انجام نشوند، از چنین حقوقی برخوردار نخواهند بود.
 
23.این حقوق و مزایا کدامند؟
 
بارزترین حقوقی که براساس قانون مذکور به سرمایه گذار خارجی تعلق می گیرد، شامل موارد ذیل می باشـد:
·انتقال سود وسرمایه و منافع آن به ارز خارجی؛
·دریافت خسارت ناشی از سلب مالکیت و ملی شدن سرمایه خارجی؛
· دریافـت خسارت ناشی از وضع قوانین یا مصوبات دولت که موجب ممنوعیت یا توقف اجرای قراردادهای مالی سرمایه گذارخارجی گردد؛
· برخورداری از رفتار یکسان و برابر نسبت به سرمایه گذاران داخلی .
 
24. چه تسهیلات و مزایای دیگری برای سرمایه گذاران خارجی در نظر گرفته شده است؟
 
         سایر تسهیلات و مزایای مندرج در قانون سرمایه گذاری خارجی و آئین نامه اجرایی آن بقرار زیر می باشد:
· تبدیل و انتقال وجوه ناشی از قراردادهای مختلف سرمایه گذاری وانتقال تکنولوژی به ارز خارجی؛
·تبدیل و انتقال اصل و سود تسهیلات مالی مربوط به سرمایه گذاریهای خارجی؛
·ارجاع اختلافات سرمایه گذاری به محاکم داوری بین المللی؛
·استفاده از کارشناسان خارجی درامورمربوط به پروژه های سرمایه گذاری؛
·انجام صادرات بدون سپردن تعهد برای برگشت ارز حاصله به کشور؛
·نگهداری ارز حاصل از صادرات درخارج از کشور؛
·دسترسی مستقیم و امکان برداشت ارز حاصل از صادرات از حسابهای امانی بانکی در خارج از کشور؛
·عدم  شمول ضوابط قیمت گذاری، توزیع، عدم ساخت و الزامات ساخت داخل. 
 
25. در مجوز سرمایه گذاری چه موضوعاتی عنوان می گردد؟
 
         در مجوز سرمایـه گذاری زمینه مـورد سرمایه گذاری، شرکای ایرانـی و خارجـی، نوع و نحوه سرمایه گذاری، درصد مشارکت و میزان سرمایه گذاری خارجی، چگونگی انتقال سود و منافع حاصله و سایر شرایط مربوط به طرح مورد سرمایه گذاری ذکر میگردد. 
 
26.چه اشخاصی میتوانند در جمهوری اسلامی ایران سرمایه گذاری نمایند؟
 
         کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی، شرکتها، موسسات و سازمانهای بین المللی، همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی میتوانند طبق مقررات قانون سرمایه گذاری خارجی مبادرت به سرمایه گذاری درکشور نمایند.
 
27.سرمایه گذاری ایرانیان چگونه میتواند مشمول قانون سرمایه گذاری خارجی قرارگیرد؟ 
 
       سرمایه گذاری ایرانیان در صورتی می تواند مشمول قانون سرمایه گذاری خارجی قرار گیرد که سرمایه ایشان منشاء خارجی داشته و سرمایه گذار نیز مستنداتی که موید فعالیتهای اقتصادی و تجاری وی در خارج از کشور باشد را ارائه نماید.
 
28.آیا مجوز سرمایه گذاری دارای مدت اعتبار مشخصی است؟ 
 
      بلی. چنانچه سرمایه گذار خارجی پس از صدور مجـوز در مدت مشخصی که به اقتضای طرح مورد سرمایه گذاری و به تشخیص هیات سرمایه گذار خارجی تعیین می گردد، اقدام به ورود بخش مناسبی از سرمایه به کشور ننماید ، مجوز سرمایه گذاری وی باطل شده تلقی میگردد .
 
29.تمدید مهلت اعتبار مجوز سرمایه گذاری چگونه قابل انجام است؟
 
         سرمایه گذار خارجی می تواند قبل از پایان مهلت اعتبار مجوز، با ارائه دلایل قانع کننده درخواست تمدید مدت اعتبار نماید. هیات سرمایه گذاری نیز درخواست تمدید را بررسی و در صورت موافقت، مهلت مجددی را برای ورود سرمایه تعیین می نماید.
 
30.آیا شرکتهای دولتی خارجی نیز می توانند براساس قانون سرمایه گذاری خارجی اقدام به سرمایه گذاری درایران بنمایند؟ 
 
         بلی. شرکتهــای دولتی خارجی میتوانند در چارچوب قانون سرمایه گذاری خارجی منتهی رفتار قانون نسبت به اینگونه سرمایه گذاریها همانند سرمایه گذاریهای بخش خصوصی خواهد بود. اقدام به سرمایه گذاری درایران نموده و از مزایای قانون یاد شده برخوردار شوند
 
31.زمینه های مجاز برای سرمایه گذاری خارجی در ایران بر اساس قانون سرمایه گذاری خارجی کدام است؟
 
          زمینه های مجاز سرمایه گذاری خارجی در ایران بسیار متنوع می باشد و کلیه فعالیتهای صنعتی، معدنی، کشاورزی و خدماتی که به عمران و آبادی و فعالیتهای تولیدی منجر شود را شامل میگردد.
 
32.آیا انجام فعالیتهای صرفا تجاری می تواند سرمایه گذاری خارجی محسوب شود؟
 
         انجام فعالیتهای صرفا تجاری، سرمایه گذاری خارجی محسوب نمیشود، لکن فعالیتهــای تجاری که مکمــل فـعــالیتهای تولیدی در طرحهای مصوب باشد، می تواند بعنوان سرمایه گذاری خارجی به حساب آید.
 
33.آیا سرمایه گذاری خارجی در بخش خدمات تحت پوشش قرار می گیرد؟
 
         ســرمایه گذاری خارجـی در امور خدماتی از جمله گردشگری می توانـد تحت پوشش قانون سرمایه گذاری    خارجی قرار گرفته و از مزایای آن برخوردار شود.
 
34.   آیا سرمایه گذاریهای خارجی بطور خودبخود از حمایتهای قانون برخوردار می شوند؟
 
         خیر. برقراری حمایتهای قانون نسبت به سرمایه گذاریهای خارجی مستلزم اخذ مجوز سرمایه گذاری میباشد.
 
35.سرمایه گذاری خارجی که قبلا انجام شده ولی از پوشش حمایتی قانون برخوردار نبوده است، چگونه و در چه شرایطی می تواند از پوشش قانون برخوردار شود ؟ 
 
           سرمایه گذاریهایی که در گذشته انجام شده و تحت پوشش قانون نبوده اند می توانند در هر زمان پس از طی مراحل پذیرش مشروط به ایجاد ارزش افزوده جدید تحت پوشش قانون قرار گیرند .
 
36.آیا امکان سرمایه گذاری خارجی در واحدهای موجود وجود دارد؟چگونه؟
 
         از نظر مقـررات قانـون سرمایـه گـذاری خارجـی تفاوتی میان سرمایه گـذاری جــدیــد و سرمایه گذاری در یک واحد اقتصادی موجود وجود ندارد و کلیه سرمایه گذاران خارجی می توانند در هر زمان مبادرت به سرمایه گذاری در یک طرح جدید و یا بنگاه اقتصادی موجود نمایند. با این توضیح که پذیرش سرمایه گذاری در واحدهای موجود منوط به ایجاد ارزش افزوده جدید در نتیجه افزایش سرمایه گذاری، ارتقاء مدیریت، توسعه صادرات و بهبود سطح فن آوری درهمان واحد گردد.
 
37.سرمایه گذاری خارجی در بنگاههای اقتصادی موجود چگونه قابل پذیرش است؟
 
از نظر مقررات پذیرش، اینگونه سرمایه گذاریها نیز در هر زمان پس از طی مراحل پذیرش و اخذ مجوز سرمایه گذاری مشروط به ایجاد ارزش افزوده جدید می توانند تحت پوشش قانون قرار گرفته و از مزایای قانون بهره مند شوند.
 
38.اگر سرمایه

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: